„Senior — Aktywny Mieszkaniec!” to projekt, w którym badaliśmy potrzeby toruńskich seniorek i seniorów oraz zaangażowaliśmy ich do wypracowania wytycznych do kształtowania polityk senioralnych w Toruniu. Składał się na niego cykl spotkań, warsztatów oraz badanie ankietowe. Projekt właśnie dobiega końca, wkrótce ukaże się raport z jego przebiegu.
My, Pracownia Zrównoważonego Rozwoju, jesteśmy przekonani, że zrównoważony rozwój miast jest możliwy tylko wtedy, kiedy wszyscy mieszkańcy mają możliwość wpływać na jego zmianę. Od lat moderujemy konsultacje z mieszkańcami miast i gmin w całej Polsce. Zawsze staramy się, aby grupy, z którymi pracujemy, były reprezentatywne, aby znaleźni się w nich kobiety, mężczyźni, studenci, przedsiębiorcy, rodzice małych dzieci, a także seniorzy. Wiemy, że ich potrzeby różnią się. Tworząc przyjazne, bezpieczne miasto, w którym dobrze się mieszka, pracuje, rozwija biznes, trzeba wziąć pod uwagę oczekiwania różnych grup interesariuszy.
Coraz więcej Polaków ma więcej niż 60 lat. Postanowiliśmy sprawdzić, jak żyje im się w Toruniu, czy mają szansę na rozwijanie swoich pasji, czy mogą wygodnie poruszać się po mieście, czy infrastruktura jest przystosowana do ich możliwości, stylu życia. Tak zrodził się pomysł na projekt „Senior — Aktywny Mieszkaniec!”, który został sfinansowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, w ramach rządowego Programu Aktywności Społecznej Osób Starszych (ASOS). Do współpracy zaprosiliśmy Instytut Badań i Inicjatyw Senioralnych (IBIS) i w marcu tego roku zaczęliśmy cykl spotkań z toruńskimi seniorkami i seniorami.
Stworzyliśmy obszerną bazę danych, w której znalazły się zarówno organizacje zrzeszające seniorów, jak i nazwiska konkretnych starszych osób, które znane są ze swojego społecznego zaangażowania, a także instytucje i organizacje, które oferują działania skierowane do tej grupy mieszkańców. Przeprowadziliśmy 20 wywiadów pogłębionych. Zorganizowaliśmy cykl spotkań ze starszymi mieszkańcami 13 toruńskich okręgów, w których wzięły udział 132 osoby, przeprowadziliśmy 212 wywiadów kwestionariuszowych . Na zakończenie odbyły się spotkania warsztatowe, których uczestnicy wybrali najważniejsze, ich zdaniem, obszary zagadnień i dopracowali szczegóły wytycznych do kształtowania polityk senioralnych w Toruniu.
Seniorzy nie stanowią homogenicznej grupy. Różni ich wiek (zupełnie inne potrzeby, możliwości mają 55latkowie, a inne 80letnie osoby), stan zdrowia, możliwości finansowe, zainteresowania. Wiele ich jednak łączy: zwracają uwagę na miejsca do siedzenia — ich zbyt małą ilość, brak oparć, na zbyt mały rozmiar tekstu na afiszach czy tablicach z rozkładem jazdy. Poruszanie się po mieście utrudniają „kocie łby”, wystająca kostka, ale także zbyt wąskie chodniki, śliskie pasy na przejściach i zbyt krótkie zielone światło. Seniorzy mają też problem z dotarciem do informacji na temat oferty kulturalnej: raczej nie korzystają ze smartphonów, portali społecznościowych, rzadko z internetu, a miejski informator IKAR nie dociera na dzielnice oddalone od centrum, brakuje także słupów ogłoszeniowych, plakatów na Wrzosach, Czerniewicach czy w Kaszczorku. Informacje na temat promocji w sklepach trafiają wprost do skrzynek pocztowych, zapowiedzi koncertu, wykładu czy konsultacji miejskich są znacznie mniej dostępne. Wielu seniorów chciałoby bardziej angażować się w sprawy swojego osiedla czy miasta, udzielać się jako wolontariusz, pomagać potrzebującym dzieciom czy też niedołężnym seniorom, ale nie wiedzą, jak, za pomocą jakiej organizacji mogą to robić. Zwracają też uwagę, że w pewnym wieku trudno jest wybrać się co centrum, zwłaszcza późnym wieczorem, dlatego zależy im na miejscach spotkań w ich okolicy ,na wydarzeniach organizowanych w pobliżu miejsca zamieszkania. Seniorzy zgłosili też wiele propozycji dotyczących usług związanych z leczeniem i profilaktyką zdrowia, między innymi stworzenie systemu, przypominającego o wizytach lekarskich czy popularyzację usług geriatrycznych. Seniorzy obawiają się przyszłości, pogorszenia stanu zdrowia, konieczności większego uzależnienia się od pomocy innych. Chcieliby mieć możliwość korzystania z dziennych domów seniora, w codziennych czynnościach, takich jak choćby umycie okien, przydałaby się pomoc wolontariuszy albo skorzystania z komercyjnej dostępnej dla kieszeni seniora oferty w tym zakresie.
Wkrótce opublikujemy raport z przebiegu projektu, gdzie znajdzie się więcej informacji na temat tego, w jakich sferach życia społecznego senior w Toruniu jest aktywny, jakie istnieją możliwości i bariery dla jego aktywności.
Serdecznie dziękujemy za pomoc wszystkim osobom, które nam pomogły, wzięły udział w naszym projekcie, zwłaszcza seniorkom i seniorom. Jesteśmy wdzięczni za poświęcony czas, uwagę, serdeczność, z jaką się spotkaliśmy. Jesteśmy pewni, że jeszcze nie raz powrócimy do zagadnień związanych z seniorami.
