Konsultacje społeczne w sprawie przyszłości ZZO w Starych Lipinach
Mieszkańcy Gminy Wołomin mieli obawy i wątpliwości związane z przyszłością składowiska i rozbudowywanego Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO) w Starych Lipinach. W związku z tym Burmistrz Wołomina, Elżbieta Radwan, w kwietniu tego roku zaprosiła mieszkańców gminy do konsultacji społecznych. Konsultacje prowadzili Piotr Wielgus i Paweł Kołacz. Użyli sprawdzonej przez Pracownię Zrównoważonego Rozwoju metody Lokalnego Komitetu Dialogu (LKD).
Proces zainaugurowało otwarte dla wszystkich spotkanie, po którym przystąpiono do kilkutygodniowej diagnozy. Następnie rozpoczęła się najważniejsza część procesu, czyli spotkania LKD.
Powstanie Zakładu Zagospodarowania Odpadów od początku budziło sprzeciw części mieszkańców, decyzję o przystąpieniu do inwestycji podjęto bez należycie przeprowadzonych konsultacji. Mieszkańcy obawiali się uciążliwości takiego sąsiedztwa, utraty wartości nieruchomości, pogorszenia stanu zdrowia. Mieszkańcy sugerowali, że składowisko można by przekształcić np. w stok narciarski lub inne miejsce, służące aktywnemu spędzaniu czasu. Zwolennicy ukończenia budowy zakładu zwracali uwagę między innymi na już poniesione koszty, na likwidację miejsc pracy, potencjalne zyski dla Miejskiego Zakładu Oczyszczania (MZO) i gminy z działalności Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych.
Zadaniem LKD było wzięcie pod uwagę argumentów obu stron i wypracowanie rekomendacji dotyczących tego, jaka powinna być przyszłość Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Starych Lipinach. Według członków komitetu, gmina powinna przede wszystkim stworzyć wieloletnią strategię zarządzania odpadami, rada miejska oraz burmistrz powinni zapewnić dalsze funkcjonowanie Miejskiego Zakładu Oczyszczania oraz dotychczasowy poziom zatrudnienia. Zakład Zagospodarowania Odpadów w Starych Lipinach nadal powinien funkcjonować, jednak uczestnicy LKD (z wyjątkiem pracowników MZO) nie zgodzili się na uruchomienie nowej kwatery składowiska. LKD wniósł o wycofanie wniosku o pozwolenie zintegrowane na prowadzenie instalacji do składowania odpadów.
Kompromis ten nie spotkał się ze zrozumieniem wszystkich mieszkańców: właściciele sąsiadujących z ZZO działek przekonywali, że jakakolwiek działalność związana z gospodarką odpadami wpływa negatywnie na ceny gruntów. Część interesariuszy obawia się rozbudowania ZZO w przyszłości, po ewentualnej zmianie władz MZO. Jednak większość mieszkańców wyraziła swoje zadowolenie z rekomendacji i liczą na ich wdrożenie przez władze Wołomina.
Przeprowadzony w Wołominie proces partycypacyjny opierał się na partnerstwie i szacunku władz Gminy Wołomin do obywateli. Końcowe rekomendacje zostały wypracowane na podstawie badań, analizy różnych możliwość, pozyskanej w trakcie procesu wiedzy członków LKD, dialogu pomiędzy interesariuszami. Zaproponowane rozwiązania, pomimo dużej polaryzacji stron, zapobiegają eskalacji konfliktu mieszkańców i pracowników MZO, jednocześnie nadając właściwy kierunek rozwoju gospodarki odpadami w gminie, a MZO — perspektywy rozwoju.
Dobre zarządzanie (good governance) to podejmowanie decyzji oraz działań charakteryzujące się angażowaniem wszystkich zainteresowanych stron, praworządnością, przejrzystością, odpowiadaniem na potrzeby społeczne, dążeniem do konsensusu, uwzględnianiem głosów mniejszości, efektywnością, jak również szeroko rozumianą odpowiedzialnością wobec społeczeństwa. Zarządzanie poprzez włączanie interesariuszy w procesy decyzyjne to koncepcja zarządzania, która daje najlepsze efekty w zakresie polepszenia jakości życia i rozwoju społecznego.
Przeprowadzone w Wołominie proces konsultacyjny i badanie opinii mieszkańców wskazują, że mieszkańcy chcą angażować się w takie konsultacje i chcą, aby gmina była zarządzana z ich aktywnym udziałem. Dotychczasowy model zarządzania (brak konsultacji społecznych, pomijanie opinii mieszkańców) doprowadziły do konfliktu społecznego i sporu prawnego w sprawie inwestycji w Starych Lipinach. Pomimo dotychczasowych doświadczeń i braku zaufania do władz, mieszkańcy Wołomina i Starych Lipin wykazali się dużą empatią i zaangażowaniem w pracy nad kompromisem, z nadzieją na zakończenie dzielącego mieszkańców konfliktu.